W sobotę 30 lipca zapraszamy do Miejskiego Domu Kultury w Lubaczowie na koncert „Pieśni z Kresowych krain”. Dawne pieśni ludowe wykonają dwa zespoły śpiewacze: „Waliszowianie” i Łastiwoczka” oraz soliści śpiewacze z Dolnego Śląska – połączeni z komentarzem słownym. Grupy śpiewacze biorące w nim udział wywodzą się z południowo-zachodnich części II RP.
Pieśni wspólnoty kulturowej pogranicza polsko-ruskiego. Repertuar pieśni odświętnych i powszechnych, z których wiele funkcjonowało we wzajemnie dokonywanych tłumaczeniach. Były obecne w tradycji obu społeczności polskiej i ruskiej. Wschodnie regiony dawnej Rzeczypospolitej cechowało wielkie rozśpiewanie. Rytm bytowania obu społeczności naznaczony był pełnymi muzyki świątecznymi kulminacjami. Ten miniony czas z obecnej perspektywy można nazywać dobrym. Pamięć o nim, mimo późniejszych traum, zachowali w pamięci żyjący jeszcze najstarsi.
O realiach tamtej epoki zaświadczają pieśni zachowane m.in. w tradycji polskiej i łemkowskiej. Wykonawcy koncertu wywodzą się z rodzin powojennych ekspatriantów przesiedlonych na Dolny Śląsk. Rodziny łemkowskiego Zespołu „Łastiwoczka” opuściły swoje ojczyste wioski na Podkarpaciu, zaś „Waliszowianie” – teren na styku Pokucia z Podolem. Dawne pieśni towarzyszą im do dziś. Od ponad trzech ćwierćwieczy przekazywane są kolejnym pokoleniom jako ważna część dziedzictwa ocalonego po przymusowej wielkiej wędrówce.
Obydwa zespoły są laureatami Ogólnopolskich Festiwali Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, a „Waliszowianie” tegorocznej prestiżowej Nagrody im. Oskara Kolberga. Śpiewacy z Przemkowa i Nowego Waliszowa uczestniczyli również razem w Międzynarodowym Festiwalu Wratislavia Cantans w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu goszczącym polskie i zagraniczne zespoły najwyższego formatu. To jeden z najważniejszych festiwali muzyki w Europie skupiający się na przedstawianiu piękna ludzkiego głosu.
Koncert w Lubaczowie stanowi kolejną okazję do scenicznego spotkania obu grup i wspólnej refleksji nad kolejami ludzkich losów. Pamiętajmy, że przekaz zawarty w ich pieśniach to głos przeszłych pokoleń, które w taki właśnie sposób utrwaliły swoją obecność w naszym czasie.
ZESPÓŁ WALISZOWIANIE Z NOWEGO WALISZOWA to grupa ekspatriantów pochodzących z Tarnowicy Polnej w pow. Tłumacz nieopodal Stanisławowa. W 1945 roku w ramach powojennych przesiedleń polskiej ludności z Kresów Wschodnich część mieszkańców wsi osiedlono w dolnośląskim Nowym Waliszowie (gm. Bystrzyca Kłodzka). Dzięki zwartemu osadnictwu w pamięci grupowej przetrwały liczne pieśni z rodzinnej wioski, które wykonywane są przez kolejne pokolenia urodzone już na Dolnym Śląsku. W repertuarze Zespół posiada liczne pieśni obrzędowe i powszechne, w tym m.in. dawne kolędy, pieśni żniwne, zalotne, weselne, ballady i sieroce. Zespół jest laureatem Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym i Turnieju Muzyków Prawdziwych w Filharmonii Szczecińskiej. Występ Zespołu znalazł się w programie 54. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans organizowanego przez Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu. W lipcu 2022 roku w Sali Balowej Zamku Królewskiego w Warszawie Zespołowi wręczono prestiżową Nagrodę im. Oskara Kolberga za zasługi dla kultury ludowej. Waliszowianie współpracowali z Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu, a także przy realizacji spektaklu Pomnę, pomnę… we wrocławskim Teatrze Pieśń Kozła. Treść przedstawienia była inspirowana historią powojennych przesiedleń. W Nowym Waliszowie prowadzą własną izbę muzealną, gdzie zgromadzono materialne relikty ocalone z rodzinnej wsi na Kresach. Należą do nich unikalne ubiory kobiece i męskie pochodzące jeszcze z przedwojennego czasu.
ZESPÓŁ ŁEMKOWSKI ŁASTIWOCZKA Z PRZEMKOWA – Członkami Zespołu są członkowie łemkowskich rodzin, które zostały przesiedlone w ramach Akcji Wisła na Dolny Śląsk w 1947 roku. Wśród społeczności powojennych osiedleńców stanowią kolejną po kresowej grupę ekspatriantów. Przywiązani do własnej kultury pielęgnują tradycje wyniesione z rodzinnej ziemi. Należy do nich bogaty zestaw dawnych pieśni śpiewanych wielogłosowo przez przedstawicieli kilku pokoleń – od osób starszych po młodzież i dzieci. W repertuarze znajdują się sugestywnie wykonywane dawne ballady, pieśni miłosne, weselne i rekruckie. Zespół jest laureatem Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem, Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, Ogólnopolskiego Konkursu Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie. Brał również udział w 54. Międzynarodowym Festiwalu Wratislavia Cantans w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu.
HENRYK DUMIN – Antropolog kultury, badacz przemian kulturowych w warunkach przerwanej ciągłości osadniczej. Autor programów ochronnych tradycji. Prowadził badania na południowo-zachodnich obszarach Polski, a także w stanie Rio Grande do Sul – na południu Brazylii zamieszkanym przez potomków polskich emigrantów z końca XIX wieku. Pracował jako członek składów jury konkursów i festiwali tradycji, w tym m.in.: Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Oblicza Tradycji w Zielonej Górze i Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym. Prowadził zajęcia dydaktyczne w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Kurator ekspozycji muzealnych poświęconych kulturze powojennych osiedleńców na zachodnich ziemiach Polski. Zawodowo związany był m.in.: z Narodowym Instytutem Dziedzictwa w Warszawie. Wydziałem Kultury Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu. Obecnie pracuje w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. Reżyseruje spektakle i koncerty prezentujące ludową muzykę dawną. Laureat Nagrody im. Oskara Kolberga, odznaczony Brązowym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.