Wydarzenie odbywa się w ramach Festiwalu Dziedzictwa Kresów i jest współorganizowane przez Muzeum Kresów w Lubaczowie i Gminę Lubaczów. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny (obowiązują zapisy na warsztaty). Poniżej szczegółowy program:
5 sierpnia 2021 r.
godz. 18, budynek muzealny, Ludzie dwóch kultur – renegaci czy kulturowi pośrednicy?, wygłosi: Agnieszka Aysen-Kaim
Językiem popularnonaukowym przedstawiam tezę mojej książki o ludziach dwóch kultur w świetle koncepcji dotyczących tożsamości. Jedną ze ścieżek badawczych było studiowanie biografii poturczeńców z Lechistanu oraz polskiej obecności na Bliskim Wschodzie, zwłaszcza na terenie Anatolii. W popularyzatorskiej prezentacji przywołuję osobistą perspektywę wybranych postaci, urodzonych w Chrystusie i zmarłych w Allahu, brańców i branek, jeńców, poturczeńców, renegatów, bisurmanów chrześcijańskiego pochodzenia, ludzi o zagmatwanych tożsamościach, ‘wrzuconych’ w żywioł dwóch religii i dwóch światów. Staram się przyjrzeć na tyle, na ile jest to możliwe ze współczesnej perspektywy, jak owi dwuimienni, dwukulturowi i dwuwyznaniowi chrześcijanie Allaha, te światy godzili w sobie i w swoim życiu, jak przekraczali granice kultur jako kulturowi pośrednicy.
godz. 19, budynek muzealny, Życie jest muzyką, reż. Fatih Akin, Niemcy/Turcja, 2005 r., wprowadzenie: Agnieszka Aysen-Kaim
Film znanego niemieckiego reżysera o tureckich korzeniach opowiadający o muzycznych kulturach Turcji, w szczególności Stambułu. Spojrzenie z zewnątrz na wielobarwną, wieloetniczną i bardzo muzykalną społeczność.
6 sierpnia 2021 r.
godz. 15, budynek muzealny, Warsztaty malowania techniką ebru (część I), prowadzenie: Anna Żymełka-Pietrzak
Ebru jest tradycyjną wschodnią techniką zdobienia papieru. Jej początków upatruje się ok. X wieku w Azji Centralnej. Ebru (od perskiego abri – chmura lub abru – powierzchnia wody) polega na rozprowadzaniu na powierzchni wody zagęszczonej zwykle karagenem, farb składających się z pigmentu, wody i żółci wołowej, która sprawia, że mieszanina unosi się na powierzchni wody. Farby rozpryskuje się nad powierzchnią wody pędzlami, zrobionymi z gałązki krzewu różanego i końskiego włosia, można go też modyfikować patyczkami i grzebieniami uzyskując niepowtarzalne wzory. Malunek ściąga się z powierzchni wody kładąc na niej papier. Ze względu na unikalność wzoru papieru marmurkowego używano jako podłoża dla dokumentów i kaligrafii muzułmańskiej, dziś wykorzystuje się go się do oprawiania książek, a także jako samodzielne obrazy.
Warsztaty będą polegać na prezentacji techniki i wykonaniu przez uczestników podstawowych wzorów tureckiego ebru (battal, gel git, serpmeli gel git, şal, taraklı, bülbül yuvası, hatip). W miarę możliwości i czasu też spróbujemy też wykonać kwiaty.
Warsztaty dla osób powyżej 10 roku życia, również dla dorosłych i seniorów.
Przygotowanie do warsztatów: Należy przygotować ubranie, które podczas warsztatów może się zabrudzić, ewentualnie także gumowe rękawiczki.
Liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy:
Renata Polczak, przewodnik w Zespole Cerkiewnym, tel. 606 357 108, email: radruz@muzeumkresow.eu
godz. 17, budynek muzealny, Pokaz parzenia kawy po turecku i degustacja tradycyjnych tureckich słodyczy, prowadzenie: Agnieszka Aysen-Kaim
Parzenie kawy w tygielku jako element tureckiej kultury gościnności i życia społecznego oddaje wagę i szacunek, którym się darzy przyjmowanego gościa. Kawa parzona w tygielku i serwowana w małych filiżankach, to stały element spotkania, prosty rytuał odświętnej codzienności. Dbałość o podanie napoju podejmowanej osobie ma kulturowy kontekst, który przybliżony zostanie w oprawie anegdot i refleksji dotyczących kultury tureckiej i bliskowschodniej.
godz. 19, cerkiew św. Paraskewy, Opowieść między kulturami, wystąpi: Agnieszka Aysen-Kaim
Widowisko oparte na autorskich badaniach naukowych dr Kaim. Kanwą jest życiorys Wojciecha Bobowskiego vel Ali Ufkiego Beya, osmańskiego poligloty porwanego jako młodzieńca z terenów Rzeczypospolitej w XVII wieku. Losy Bobowskiego zostały ukazane w formie biograficznej opowieści człowieka pomiędzy kulturami, językami i kulturami muzycznymi. Opowieść o Marii Dubniewiczowej, legendarnej radrużanki, której życie sprowadza się do jednego zdania, a 29 lat spędzonych w kulturze tureckiej w „niewoli” stanowi ciekawą przestrzeń dla opowiadacza, który ten fragment biografii może stworzyć od nowa w oparciu o realia.
7 sierpnia 2021 r.
godz. 15, budynek muzealny, Warsztaty malowania techniką ebru (część II), prowadzenie: Anna Żymełka-Pietrzak
Warsztaty dla osób powyżej 10 roku życia, również dla dorosłych i seniorów.
Przygotowanie do warsztatów: Należy przygotować ubranie, które podczas warsztatów może się zabrudzić, ewentualnie także gumowe rękawiczki.
Liczba miejsc ograniczona, obowiązują zapisy:
Renata Polczak, przewodnik w Zespole Cerkiewnym, tel. 606 357 108, email: radruz@muzeumkresow.eu
Agnieszka Ayşen Kaim – polska turkolożka tureckiego pochodzenia, doktor turkologii, pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, tłumaczka języka tureckiego, opowiadaczka. Zajmuje się literaturą ustną na Bliskim Wschodzie. Członek Zarządu Europejskiej Federacji Opowiadaczy i Stowarzyszenia „Grupa Studnia.”, w którym działa jako opowiadaczka i animatorka kultury, realizując projekty kulturalne w kraju i za granicą. Tłumaczy, bo to najszybszy sposób przemieszczania się miedzy dwoma kulturami, a opowiada i wykłada, aby przybliżyć złożoność obu kultur, ich wartości, tradycji, ale też historii osobistych. W ramach Grupy Studnia O. realizuje projekty o szeroko rozumianej tematyce orientalnej, zwłaszcza tureckiej i perskiej, przedstawiając je w autorskiej interpretacji z użyciem ruchu i śpiewu. Sięga do nieznanych w Polsce eposów i opowieści tradycyjnych, a także historii osobistych znanych Polaków związanych z Orientem. Autorka monografii Meddah – turecki tradycyjny teatr jednego aktora. Spotkanie tradycji kultury ustnej z kulturą widowiskową (2020), Ludzie dwóch kultur. Wybrane przypadki transgresji kulturowej Polaków w Imperium Osmańskim w XVII, XVIII i XIX wieku, ISPAN, 2020, oraz autorskiej opowieści dla dzieci i młodzieży Bahar znaczy Wiosna (2015).
Anna Żymełka-Pietrzak – ukończyła psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Studium Terapii przez Sztukę przy Teatrze Ludowym w Krakowie. Uczyła się ikonopisarstwa w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Twórców Sztuki Sakralnej Ecclesia w Krakowie i w Akademii Ikony w Warszawie, a techniki ebru w Stambule w Pracowni Kirkambar Sanat Gürsela i Emine Uğurlu.W lutym 2020 roku rozpoczęła współpracę z Instytutem Yunusa Emrego w Warszawie jako nauczycielka tej sztuki. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat niemieckiej filozofii XVIII wieku.